Cistična bolest prostate obuhvaća širok raspon patoloških procesa koji dovode do stvaranja cista u prostati. Riječ je o rijetkoj bolesti koja zahvaća prostatu, a učestalost prijavljenih slučajeva kreće se od 0,5% do 7,9%. Ciste na prostati mnogo su češći nalaz među pacijentima koji se pregledavaju neplodnosts jednom studijom koja je pokazala prevalenciju od 20% među ovom skupinom pacijenata.
Bolest je često asimptomatska otkriva se slučajno prilikom izvođenja ultrazvuka abdomena, kompjutorizirane tomografije (CT) ili nuklearne magnetske rezonancije (MRI) drugom prilikom. U nekim slučajevima, ciste prostate prezentiraju se visokim razinama serumskog prostata-specifičnog antigena (PSA), što zahtijeva diferencijalnu dijagnozu s drugim bolestima koje zahvaćaju prostatu. Etiološki se ciste prostate dijele na parazitske i neparazitske.
Etiološki čimbenici za razvoj neparazitske prostate ciste uključuju upalnu bolest, benignu hiperplaziju prostate, opstrukciju ejakulacijskog kanala, atrofiju žlijezde prostate i tumor.
Obično su neparazitske ciste okrugle tvorevine ispunjene seroznom ili serozno-krvavom tekućinom. A parazitske ciste su okrugle ispunjene seroznom tekućinom s kćernim ehinokoknim vezikulama iznutra.
Pritužbe pacijenata određuju se veličinom i mjestom cista. Simptomi variraju od asimptomatskog tijeka do rekurentnih infekcija mokraćnog sustava, hematurije, disurije i piurije. Moguće je da je cista popraćena pritužbama na nelagodu ili težinu u donjem dijelu trbuha, bol u perineumu, zadržavanje mokraće ili zatvor, opstrukcija izlaza mokraćnog mjehura, bol u perineumu. Slučajevi epididimitisa, oligospermije, hematospermija i bolna ejakulacija, smanjeni volumen ejakulata, neplodnost.
Dijagnoza se postavlja fizikalnim i slikovnim metodama. Rektalna palpacija prostate otkriva povećanu prostatu glatkih kontura i gusto-elastične konzistencije. Ponekad se kod većih cista opaža i fluktuacija.
Za postavljanje dijagnoze posebno je vrijedan rendgenski kontrastni pregled mokraćnog mjehura – cistografija. U prisutnosti ciste prostate utvrđuje se karakteristično umetanje žlijezde u šupljinu mokraćnog mjehura. Transrektalni ultrazvuk pomaže u točnoj klasifikaciji cista. A CT i MRI su metode koje precizno lociraju granice i komunikaciju ciste prostate sa susjednim organima.
Veće benigne ciste prostate prezentiraju se s povišenim PSA, što zahtijeva diferencijalnu diferencijaciju s drugim bolestima koje zahvaćaju prostatu. Diferencijalna dijagnoza se provodi s cistama Müllerovog kanala, divertikulom mokraćnog mjehura, teratomom, cistom sjemenog mjehurića, cistom epididimusa i cistom Wolffovog kanala.
Na temelju prijavljenih slučajeva, cista prostate veličine oko 2,5 cm ne bi stvarala tegobe kod pacijenata, stoga je u tim slučajevima potrebno samo redovito praćenje. Kod većih cista liječenje je prvenstveno kirurško.
Terapijske mogućnosti uključuju: transuretralna resekcijaendoskopska ili transuretralna marsupijalizacija, endoskopska uretrotomija i incizija, transrektalna ultrazvučna aspiracija sa ili bez skleroterapije i otvorene operacije. Ponekad se ciste mogu punktirati i njihov sadržaj evakuirati transuretralnim pristupom. U drugim slučajevima, sklerozirajuće sredstvo se uvodi u šupljinu. Bolesnike s progresivnim simptomima, velikim cistama (2,5 cm ili više) ili visokim serumskim PSA treba uputiti na intervenciju.
Reference:
Urologija uredio prof. P. Panchev
